Nieuws en agenda

Een kind zegt niet: ‘Ik heb last van mijn heup’

"Als kinderradioloog doe ik vandaag een echografie van de buik van een vierjarig jongetje in verband met buikpijnklachten. Zijn moeder zit ernaast en zijn zesjarige zusje staat dichtbij. Als ik begin te echoën kijkt iedereen aandachtig naar mijn scherm. "Wat is dat?" vraagt het meisje keer op keer. "Jij wil vast dokter worden", zeg ik tegen het meisje. Ze knikt. "En ik wil patiënt worden", zegt haar kleine broertje."

Zomaar een anekdote van Herma Holscher, eentje die zelfs het NRC haalde. Al ruim 27 jaar werkt Herma als kinderradioloog in het HagaZiekenhuis/Juliana Kinderziekenhuis (JKZ). Hier leidt en leidde ze talloze kinderradiologen op. Daarnaast was Herma voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Radiologen en eveneens voorzitter van de sectie Kinderradiologie van diezelfde vereniging. "Radiologie bij kinderen is nog steeds mijn passie", vertrouwt ze me toe. "Ik doe ook nog veel voordrachten over kinderradiologie."

In het begin van haar carrière reed ze regelmatig met een stapel foto's in haar Mini naar Rotterdam, waar ze de onderzoeken besprak met haar leermeester, professor Mearadji. Inmiddels is ze zelf die leermeester en worden zelfs vanuit het LUMC arts-assistenten naar haar doorgestuurd om het vak van de allerbeste te leren. "We hebben hier een bijzonder grote, goede kinderradiologie-afdeling met een toegewijd team van artsen, laboranten en ondersteunend personeel, dat helemaal is afgestemd op kinderen", zegt ze, haast overbodig.

Een kind zegt niet: 'Ik heb last van mijn heup'

Kinderradiologie is het geheel van beeldvormende diagnostische onderzoeken bij kinderen tot 18 jaar. Aan de hand van allerlei onderzoeken, zoals röntgenfoto's, CT-scans, MRI-scans en echografie kunnen diagnoses worden gesteld en de effecten van behandelingen worden gevolgd. Werkt dat bij kinderen dan anders dan bij volwassenen?
"Kinderen hebben een andere presentatie van hun klachten", licht Herma toe. "Een kind zegt niet: 'Ik heb last van mijn heup'. In plaats daarvan gaat het kind mank lopen. Ook zijn er ziekten die uitsluitend bij kinderen voorkomen, zoals de ziekte van Perthes, een soort ontwikkelingsstoornis van de heup, die alleen tussen de 5 en 10 jaar wordt gezien en drie keer zo vaak voorkomt bij jongens dan bij meisjes. Daarnaast kunnen dezelfde klachten bij kinderen en volwassenen een heel andere oorzaak hebben. Als een kind van vier jaar bloed in zijn urine heeft, denkt een kinderradioloog eerst aan een urineweginfectie. Maar als een man van zestig diezelfde klachten heeft, denk je aan een niersteen of een tumor."

Heel stil liggen

"Het bijzondere van de kinderradiologie is dat je als kinderradioloog rekening moet houden met zaken als de leeftijd, groei en ontwikkeling van het kind", vertelt Herma. "Elke leeftijd heeft speciale zaken nodig om een onderzoek te laten slagen. Als je bijvoorbeeld een MRI-scan van het hoofd wilt maken, moet een kind heel stil kunnen liggen. Aan kinderen vanaf vier jaar kun je dat duidelijk maken. In de leeftijd van nul tot zes maanden geef je het kind vlak voor de scan een flesje en leg je het in een vacuümkussen. Dan slapen ze zo. Maar in die tussenleeftijd, tussen zes maanden en vier jaar, moet het kind vaak onder narcose voor MRI-onderzoek. Daarnaast hebben we allemaal trucjes op de apparatuur aangebracht om ervoor te zorgen dat een kind een zo gering mogelijke dosis straling krijgt. Zo geeft het doorlichtingsapparaat zijn straling bijvoorbeeld gepulseerd af en hebben we een speciale CT-scan die met een heel lage dosis toch zeer goede beelden kan maken."

Op commando in- of uitademen

De Aramco Beach Run zamelt dit jaar geld in voor een thoraxstatief voor de Kinderspoedeisendehulp van het JKZ. Herma: "Het maken van een foto van hart en longen, een van de meest voorkomende foto's bij kleine kinderen tot vier jaar, is een uitdaging. Op dit moment worden de kinderen op de spoedeisendehulp liggend op een statief voor volwassenen gefotografeerd. Maar een liggende foto is minder goed te beoordelen dan een staande. Bovendien kunnen kleine kinderen niet op commando in- of uitademen, terwijl dat vaak wel van belang is voor de kwaliteit van de foto. In samenwerking met Siemens hebben wij daarom een speciaal thoraxstatief ontwikkeld waarop het kind in een zittende of hangende positie kan worden gefotografeerd. Via een spiegel kan de laborant zien hoe het kind ademt en op het gewenste moment de foto maken. Op de eerste hulp, waar de meeste patiëntjes met ernstige en vaak acute longproblemen komen, hebben we helaas nog niet zo'n statief. Het kost namelijk wel vijftienduizend euro. Terwijl dat juist de plek is waar de optimale foto belangrijk is. Daarom zijn we ontzettend blij met de actie van Aramco."