Nieuws en agenda

STZ-erkenning voor IAT-behandeling

Volledig herstel of een levenslang verblijf in een verpleeghuis. Voor patiënten met een herseninfarct kan de toepassing van intra-arteriële trombectomie een groot verschil maken. De behandeltechniek wordt door de Stichting Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ) erkend als Topklinische Zorgfunctie.

Intra-arteriële trombectomie (IAT) wordt toegepast bij patiënten met een herseninfarct (beroerte) bij wie een stolsel vastzit in de hersenen. Het is een techniek waarbij de interventieradioloog via de liesslagader een katheter inbrengt en deze door het lichaam geleidt naar het verstopte hersenvat. De arts probeert het stolsel daar weg te slepen of te zuigen. Wanneer dit lukt, is de kans dat een patiënt goed en zonder blijvende handicap herstelt veel groter.

“Er komen steeds meer patiënten voor deze techniek in aanmerking”, vertelt neuroloog Jurgen Piet. “Voorheen konden we mensen helpen die niet langer dan 4 à 5 uur geleden een herseninfarct hadden gehad. Door recent onderzoek is die periode verlengd tot soms zelfs 24 uur en helpen we ook mensen met kleinere stolsels. We hebben nu zo veel ervaring met het uitvoeren van de techniek, dat we er heel goed in zijn geworden.”

Stroketeam

IAT wordt uitgevoerd door een team van specialisten, het stroketeam. Het begint al op weg naar het ziekenhuis: het ambulancepersoneel is goed getraind in het herkennen van een herseninfarct en zorgt ervoor dat als er mogelijkheid bestaat dat de patiënt in aanmerking komt voor een IAT, deze direct naar het juiste ziekenhuis wordt gebracht. Voor inwoners van Delft en Zoetermeer is dat vaak het HagaZiekenhuis. Hier staat het stroketeam al klaar op de CT-kamer. Dit team beoordeelt de toestand van de patiënt aan de hand van onderzoeken en scans. De neuroradioloog bekijkt de CT-scan van de hersenen van de patiënt. Wanneer er een stolsel vastzit in een hersenvat dat bereikbaar is én de patiënt heeft nog niet te veel hersenweefsel verloren, kan de patiënt in aanmerking komen voor IAT. De procedure wordt vervolgens uitgevoerd door de interventieradioloog. Als verdoving of intensieve bewaking van hartslag en bloeddruk nodig is, kijkt de anesthesist mee.

(tekst gaat verder onder de foto)

* Stroketeam van links naar rechts (Bas de Bruijn, neuroloog), Elbert Withoef (arts-assistent), Hanneke Ter Beek (verpleegkundige), Hans van Overhagen (interventieradioloog), Lukas van Dijk (interventieradioloog), Merelijne Verschoof (arts-assistent), Karlijn de Laat (Neuroloog), Vanessa Valk (SEH-arts), Jurgen Piet (neuroloog). Bas Hammer ontbreekt op de foto.

Time is brain

“Tot enkele jaren geleden konden we patiënten met een herseninfarct alleen helpen met intraveneuze trombolyse”, gaat Jurgen Piet verder. “Daarbij dienden we via een infuus in de arm medicijnen toe, in de hoop dat die het stolsel in de hersenen zouden oplossen. Er herstellen echter veel meer patiënten als we ook IAT toepassen. Vergeleken met trombolyse functioneert 1 op de 3 patiënten beter na het herseninfarct als ze IAT hebben gehad. 1 op de 5 patiënten die anders niet goed zouden herstellen, kan na IAT weer zelfstandig functioneren. Dat is een grote winst.”

Soms lukt het niet meer om een stolsel te verwijderen. Een van de oorzaken hiervan is dat een patiënt te laat naar het ziekenhuis komt. De artsen van het stroketeam willen dan ook benadrukken dat iemand die uitvalsverschijnselen ervaart (zoals het niet meer kunnen bewegen van een arm, een scheeftrekkende mond of een acute spraakstoornis) direct 112 moet bellen en niet eerst naar de huisarts moet gaan. Time is brain'', aldus Jurgen Piet: elke minuut langer wachten kost 2 miljoen hersencellen.

Risico-inschatting maken

Neuroradioloog Bas Hammer: “Tegenwoordig maken we veel meer specialistische scans dan vroeger. We kunnen niet alleen een bloedpropje in de hersenen aantonen, maar krijgen ook informatie over de ‘levensvatbaarheid’ van het hersenweefsel. Zo kunnen we als neuroradiologen van tevoren helpen inschatten of het überhaupt zinnig is om het propje te verwijderen. We kunnen dus vooraf een risico-inschatting maken.

Slechts de minderheid van de patiënten die we scannen heeft een vastzittend bloedpropje, dus ervaring speelt een grote rol bij de beoordeling van dit soort scans. Binnenkort krijgen we nieuwe software waardoor we bepaalde stappen in het analyseproces geautomatiseerd kunnen doen. Daardoor kunnen we nog sneller – en ook op afstand – met het hele stroketeam overleggen en beslissingen nemen over de indicatie voor een IAT.”

Hol slangetje

Interventieradioloog Hans van Overhagen: “Als de toestand van de patiënt door de neuroloog en de neuroradioloog is geanalyseerd, besluiten we gezamenlijk of de patiënt in aanmerking komt voor de IAT-procedure. Het is belangrijk om te weten welk vaatgebied is uitgevallen en of de procedure technisch mogelijk is. Tijdens de IAT-procedure is een patiënt meestal bij bewustzijn. We prikken onder lokale verdoving de lies- of armslagader aan en leiden via de bekken-, buik-, borstholte- en halsvaten een slangetje naar de hersenvaten. Daar proberen we het stolsel eruit te zuigen met een hol slangetje. Soms ontplooien we een stent, een rolletje gaas, in het stolsel en trekken dat eruit. De hele procedure duurt tussen de 30 en 120 minuten.”

Het HagaZiekenenhuis biedt een aantal complexe behandelingen met een Topklinische Zorgfunctie. De behandelingen in het STZ Topklinisch Zorgregister zijn beoordeeld door een commissie van medische experts binnen en buiten de aangesloten ziekenhuizen. Ook vertegenwoordigers van artsen- en patiëntenverenigingen hebben de behandelingen beoordeeld. Lees meer over de Topklinische Zorgfuncties in het HagaZiekenhuis.