Nieuws en agenda

In beeld: afscheid van locatie Sportlaan

Nog even en een Haags begrip is niet meer: locatie Sportlaan van het HagaZiekenhuis, ook wel het voormalige Rode Kruis Ziekenhuis, gaat per 1 januari 2021 definitief dicht. Alle zorg, van basiszorg tot hoogcomplexe zorg, is dan voortaan onder één dak te vinden aan het Els Borst-Eilersplein.

Het Rode Kruis Ziekenhuis: een historisch perspectief

Het Rode Kruis Ziekenhuis kent een lange geschiedenis, die gekenmerkt werd door verhuizingen. Soms noodgedwongen door de bezetters, maar ook vanwege de capaciteit en de fusie.

In 1899 werd door mevrouw Van Willis – Janse van Zoutelande en Werendijcke, ere-presidente van het Haagse Vrouwencomité van het Nederlandsche Roode Kruis, de eerste steen gelegd voor de bouw van de eerste Roode Kruis Kliniek aan de Jan van Nassaustraat 112. Twee jaar later, op 20 februari 1901, werd het gebouw officieel geopend door Koningin Emma, beschermvrouwe van ditzelfde comité. De chirurgische kliniek had ook een zusterhuis voor de ‘pleegzusters van het Nederlandsche Roode Kruis’.

(tekst gaat verder onder de foto)

Links het gebouw van de eerste Haagse Roode Kruis Kliniek aan de Jan van Nassaustraat

Begin jaren twintig van de vorige eeuw werd besloten tot de bouw van een nieuw Roode Kruis Ziekenhuis (RKZ) met een grotere capaciteit in de Vogelwijk, toen nog in aanbouw. Koningin Emma legde hiervoor in 1922 de eerste steen. Drie jaar later, in 1925, verrichtte ze eveneens de officiële opening van het monumentale gebouw in de beroemde Eduard Cuypers-stijl. De capaciteit groeide uit van veertig naar zo’n tweehonderd bedden.

(tekst gaat verder onder de foto's)

De eerste steen voor de bouw van het ziekenhuis aan de Sportlaan werd in 1922 gelegd door koningin-moeder Emma

Het monumentale gebouw aan de Sportlaan in 1937 gezien vanaf de tuinzijde

In 1942, tijdens de Tweede Wereldoorlog, gaven de Duitsers het bevel om het ziekenhuis af te breken voor de bouw van de Atlantikwall (een aaneengesloten geheel van versperringen en bunkers). Ondanks dat het ziekenhuis in vol bedrijf was, werd het toch afgebroken. Het markante gebouw was toen nog maar 17 jaar oud. Om te voorkomen dat de Duitsers er met de spullen vandoor gingen, trokken de doktoren, verpleegsters en de technische dienst overalls aan en verwijderden alle bruikbare materialen eigenhandig uit het gebouw.

(tekst gaat verder onder de foto)

In 1942 werd het ziekenhuis door de bezetters afgebroken

Het RKZ verhuisde in sterk afgeslankte vorm naar een noodhospitaal aan het Om en Bij in de binnenstad. Het gebouw was eigenlijk totaal niet geschikt om als ziekenhuis dienst te doen. De gangen waren te smal, de trappen waren van hout en brandgevaarlijk en de staat van onderhoud was slecht. Aan het eind van de oorlog waren er niet genoeg kolen meer om het hele ziekenhuis te verwarmen. De zusters droegen warme truien, lange broeken en sokken onder hun uniform. En toen er ook geen stroom meer was, slopen ze ’s nachts met een kaars als een Florence Nightingale over de zalen. Het ‘tijdelijke ziekenhuis’ zou er 18 jaar blijven.

(tekst gaat verder onder de foto)

Het meer dan 100 jaar oude gebouw aan het Om en Bij

Nadat de Duitsers vertrokken waren, werden al snel plannen gemaakt voor nieuwbouw op de plek van het gesloopte complex. Het gebouw moest zo veel mogelijk op het gebouw lijken dat door de Duitsers was afgebroken. In 1950 was het eerste ontwerp van architect M.J. Luthman, bijgestaan door architect W. Prent, gereed. Maar het duurde tot 1955 voordat de eerste paal de zandgrond in kon en tot 1960 voordat de officiële opening plaatsvond. Koningin Juliana pakte de Oranjetraditie weer op en nam die taak op zich. De naam veranderde daarna gelijk in Rode Kruis Ziekenhuis (met één o).

(tekst gaat verder onder de foto)

De hoofdingang van het Rode Kruis Ziekenhuis  aan de Sportlaan. Het logo werd na de fusie in 2004 vervangen door het logo van het HagaZiekenhuis

Toen in 1993 werd besloten tot een fusie tussen het Juliana Kinderziekenhuis (JKZ) en het RKZ werd het kinderziekenhuis aan het gebouw op de Sportlaan vastgemaakt. Het nieuwe kinderziekenhuis werd in 1999 in gebruik genomen.

In 2004 fuseerden RKZ, JKZ en Ziekenhuis Leyenburg. Zo ontstond het HagaZiekenhuis. De ontwikkelingen in de ziekenhuiswereld volgden elkaar in rap tempo op. De ligtijd werd korter, het aantal bedden kromp en de ziekenhuiszorg verplaatste zich steeds meer richting eerstelijnszorg en digitale zorgverlening. De patiënt hoefde steeds minder vaak naar het ziekenhuis te komen en was er sneller weer uit. Zo werd het nut van het werken met meerdere locaties, met de bijbehorende, aanzienlijke kosten, steeds kleiner. In de loop der tijd werden daarom al functies van de Sportlaan overgeheveld naar de Leyweg. Eind december 2020 verhuizen de laatste poliklinieken en sluit locatie Sportlaan definitief de deuren.

Vanaf januari 2021 kent het HagaZiekenhuis nog maar één locatie. Alle zorg voortaan op één plek onder één dak. Met basiszorg, hoogspecialistische zorg en bovenregionale zorg voor alle inwoners van de Haagse regio.

HagaZiekenhuis en Juliana Kinderziekenhuis aan het Els Borst-Eilersplein 275

Foto's: Haags Gemeentearchief

• Lees ook: 'HagaZiekenhuis sluit locatie Sportlaan'