Nieuws en agenda

Methotrexaat vermindert klachten in een voorstadium van reuma (pre-RA)

Het antireumamedicijn methotrexaat helpt bij mensen met pijn in hun gewrichten die mogelijk in een voorstadium van reumatoïde artritis (RA) zitten. Deze patiënten hebben nog geen zwellingen in hun gewrichten, maar op een MRI-scan zijn al wel kleine ontstekingen te zien. Door dit medicijn te gebruiken, voelden mensen zich beter en hadden ze minder problemen op hun werk of in hun dagelijks leven. Dat was ook zo nadat ze gestopt waren met het medicijn.

Dit is naar voren gekomen uit een groot wetenschappelijk onderzoek waar patiënten en reumatologen van 16 ziekenhuizen, waaronder het HagaZiekenhuis, aan meewerkten. De resultaten van het onderzoek zijn verschenen in The Lancet, een van de toonaangevende medische vaktijdschriften in de wereld. Het onderzoek was onder leiding van prof. dr. Van der Helm-van Mil van het LUMC in Leiden.

Vroege fase van reuma

Van mensen met pijn in hun gewrichten dat op reuma lijkt, maar zonder dat ze zwellingen in hun gewrichten hebben, is bekend dat een deel een vroege fase van reuma heeft. We noemen dat pre-RA. Er is al veel onderzoek gedaan om een medicijn te vinden om reuma bij die mensen te voorkomen. In dit onderzoek deden 236 mensen met pre-RA mee. De helft kreeg (op basis van loting) een jaar lang een behandeling met methotrexaat. De andere helft kreeg een placebo. Na dit jaar werden ze nog 12 maanden gevolgd.

Er werden goede resultaten gezien op klachten, beperkingen en arbeidsproductiviteit in de methotrexaat groep. Deze effecten bleven bestaan in het jaar na stoppen van methotrexaat. Ook de gewrichtsontsteking die op de MRI zichtbaar is, was minder ernstig dan in de placebogroep. Ook bleek dat medicijn methotrexaat de ontwikkeling van RA niet geheel kan voorkomen. Ongeveer een op de vijf patiënten in het onderzoek ontwikkelde uiteindelijk RA.

Pijn en stijfheid verminderen

Deze resultaten zijn belangrijk, omdat symptomen van pijn en stijfheid ook in de periode van pre-RA al kunnen leiden tot functieverlies. Hierdoor ontstaan vaak problemen op het werk of in het dagelijks leven. De studie laat zien dat methotrexaat een deel van het ziekteverloop kan beïnvloeden met vroege behandeling.

Het onderzoeksresultaat betekent overigens niet dat reumatologen nu iedereen met gewrichtspijn kunnen behandelen met methotrexaat. Het is nog steeds moeilijk om te weten wie echt reuma zal krijgen. Ook willen we niet iedereen dit medicijn geven als het niet nodig is. Er is dan sprake van onnodige overbehandeling en blootstelling aan een medicijn dat de meeste mensen niet nodig hebben.

De officiële naam van het onderzoek is: Intervention with methotrexate in patients with arthralgia at risk of rheumatoid arthritis to reduce the development of persistent arthritis and its disease burden (TREAT EARLIER): a randomised, double-blind, placebo-controlled, proof-of-concept trial. LANCET 2022; 400: 283-294. U kunt het hier lezen.