Nieuws en agenda

Wetenschap als vanzelfsprekend onderdeel van de verpleegkunde

De academisering van de verpleegkunde is een belangrijke ontwikkeling volgens Janneke de Man-van Ginkel, associate professor Verplegingswetenschap in het LUMC. Als het aan haar ligt, is wetenschappelijk onderzoek straks een vanzelfsprekend onderdeel van het verpleegkundig beroep. Samen met het HagaZiekenhuis werkt ze de komende jaren aan het realiseren van deze ambitie.

“Als verpleegkundige beroepsgroep hebben we een lange traditie ons te baseren op wat we in de dagelijkse praktijk gewend zijn te doen”, zegt Janneke, die haar loopbaan startte als verpleegkundige in de directe zorg. “Die praktijkervaring en -kennis is veel waard, maar niet genoeg. Door ons handelen wetenschappelijk te toetsen, kunnen we stoppen met wat niet effectief is, en doen wat juist wel werkt.”

Van bed naar wetenschap

Haar ‘drive’ om de zorg voor patiënten te verbeteren, bracht de verpleegkundige uiteindelijk van het bed naar de wetenschap. Zo doet ze zelf bijvoorbeeld onderzoek naar bewegingsgerichte zorg. “Hoe kunnen we in de dagelijkse zorg opgenomen patiënten aanmoedigen om meer te bewegen? Patiënten herstellen dan sneller en vaak kunnen ze eerder met ontslag. Gemiddeld 3 dagen eerder, blijkt uit onderzoek. Een hele relevante uitkomst, die laat zien hoe groot het verschil is dat verpleegkundigen kunnen maken.”

Tot 2 jaar geleden was Janneke associate professor in UMC Utrecht, waar al bijna 35 jaar een leerstoel Verplegingswetenschap is. Nu is ze in het LUMC bezig Verplegingswetenschap in te bedden in de organisatie. “Mijn ambitie is dat verplegingswetenschap een vanzelfsprekende rol heeft bij het ontwikkelen, evalueren en verbeteren van de zorg.”

Wetenschappelijk onderzoek voor nog effectievere en efficiëntere zorg aan het bed. Het klinkt logisch. Maar wetenschap als vanzelfsprekend onderdeel van de verpleegkunde, zo zien de meeste verpleegkundigen in de praktijk het (nog) niet, merkt Janneke.

Kenniscirculatie

“Het is ontzettend belangrijk dat verpleegkundigen weten hoe waardevol verplegingswetenschappelijk onderzoek is en hoe we er allemaal een rol in vervullen.” Uiteindelijk probeer je kenniscirculatie op gang te brengen, stelt ze, het liefst in de hele zorgketen. “Het begint met een vraag die in de praktijk leeft, die ga je wetenschappelijk beantwoorden. De nieuwe kennis stuurt het handelen bij en voedt het onderwijs. En zo raakt het verankerd in de praktijk. Daar komen weer nieuwe vragen op, enzovoorts. Zorg, onderzoek en onderwijs raken met elkaar verweven. Zo kom je tot de beste zorg.”

Het verpleegkundig personeelstekort is geen reden om ‘dan maar geen wetenschap te bedrijven’, vindt Janneke. “Kijk juist naar wat we er in het grotere geheel aan hebben. Hoe zorgen we dat de onderzoeken van nu ons morgen helpen in het oplossen van de toenemende vraag naar zorg?”

Onderzoeksfunctie

Ze merkt dat de verpleegkundige praktijk en de wetenschap sinds enkele jaren langzaam naar elkaar toe bewegen. “Er ontstaat behoefte aan een ‘onderzoeksfunctie’, waarbij de verpleegkundige deels in de zorg werkt en deels in de wetenschap.” Ook in het HagaZiekenhuis zijn sinds vorig jaar 2 verpleegkundig onderzoekers aangesteld.

“Vanwege mijn expertise begeleid ik Haga-promovenda Heleen van Erp, die onderzoek doet naar de relatie tussen patiënt en verpleegkundige. Dat was aanleiding om meer verbinding op het vlak van verplegingswetenschap te verkennen.” Dit leidde tot een wederzijds uitgesproken positieve intentie tot samenwerking tussen het HagaZiekenhuis en het LUMC. Die wordt de komende tijd verder ingevuld.

Regionale partners

“Zorg houdt niet op bij de muren van een organisatie, maar wordt steeds meer regionaal vormgegeven. Daarom is het zowel voor het LUMC als voor het HagaZiekenhuis waardevol om als regionale partners nauwe banden te hebben. Juist door samen te werken - ook in verplegingswetenschappelijk onderzoek - kunnen we het verschil maken in het optimaliseren van gezondheidsuitkomsten van patiënten.”

 Foto: Jonathan Vos Photography